Bezinning bij / surfen naar:
- Deuteronomium 26, 4-10
- Lucas 4, 1-13
Maar dit beeld heeft vorige week een serieuze knauw gekregen: uit onderzoek blijkt namelijk dat de Vlaamse katholieken helemaal anders zijn dan de clichés die over hen worden verteld. Niet dat de media daar veel aandacht aan hebben besteed, ha nee, dat past niet in het plaatje. Je kunt in dit land gelijk wat zijn, maar toch geen katholiek zeker. En over zo iemand vertel je zeker geen positieve dingen. Maar dat is nu juist wél het geval: de Vlaamse katholieken komen heel positief uit dat onderzoek. Ze zijn helemaal niet conservatief, ze zijn sociaal vooruitstrevend, ze willen een eerlijke verdeling van de welvaart, ze komen op voor de zwakkere groepen en voor eerlijke wereldhandel, en als het nodig is, willen ze daarvoor ook in hun eigen portemonnee tasten. Solidariteit is dus troef, en dat klinkt niet echt conservatief en nog minder wereldvreemd, integendeel, dat klinkt heel warm en heel bezorgd. Warm voor de medemens, en bezorgd om de wereld, de maatschappij en het milieu.
Verder blijkt dat meer dan 70 % van de ondervraagden aan vrijwilligerswerk doet, en dat is onvoorstelbaar veel vergeleken met andere maatschappelijke groepen. Opnieuw: wereldvreemd kun je dat niet noemen; je kunt het alleen maar sterk wereld- en maatschappijbetrokken noemen. En wie dat ontkent, kan zichzelf best even aan een leugendetector koppelen. Misschien komt hij dan iets over zijn eigen wereldvreemdheid te weten.
Ook komt aan het licht dat de gemiddelde katholiek niet hoog oploopt met de ik-cultuur, die voorhoudt dat het individu volledig baas is over zichzelf en over zijn eigen leven. En verder gaat de Vlaamse katholiek genuanceerd om met levensvragen als echtscheiding, abortus en euthanasie. Merkwaardig genoeg wordt dat als nogal conservatief bestempeld. Wel, daar moet ik even van slikken. Ik wist niet dat gericht zijn op de medemens en genuanceerd denken over vragen die het leven zelf raken conservatief was. Ik dacht dat dit juist van heel veel openheid op deze wereld en op deze tijd getuigde.
En ten slotte bleek uit het onderzoek dat de Vlaamse katholiek vindt dat de Kerk de christelijke waarden en maatschappijvisie sterker moet propageren dan ze nu doet. Nu kruipt ze veel te veel in haar schelp, en lijkt ze te kiezen voor de hoek waar de klappen vallen.
Zusters en broeders, voor zo’n beeld hoeven we ons echt niet te schamen, nee, het is een beeld waar we terecht graag aan willen beantwoorden. Dus zou ik willen zeggen: Wij zijn die Vlaamse katholieken over wie het gaat, wel, laten we er werk van maken. Laten we al eens beginnen met bewuste katholieken te zijn, en geen arme schapen die zich schamen over hun eigen overtuiging. En laten we vooral gelovig zijn in ons denken en doen. In de vasten worden we daar nog iets meer toe opgeroepen dan anders. Het begon al vorige woensdag, toen we een askruisje kregen onder de veelzeggende woorden: ‘Gedenk, mens, dat je van stof bent, en tot stof zult weerkeren.’ Nee, die woorden zijn niet bedoeld om ons de stuipen op het lijf te jagen omdat de dood om de hoek loert, wel om ons eraan te herinneren hoe broos we zijn en hoe zwak de wereld soms wel is. Denk maar aan de financiële crisis, en hoe de torens van menselijke trots in een paar weken tijd als kaartenhuisjes in elkaar stuikten. Of misschien nog duidelijker: een dikke week geleden was een beetje sneeuw al voldoende om heel België lam te leggen. Zo sterk is onze wereld dus niet. Laten we ons huis dus maar niet bouwen op de schijnbare zekerheden van die wereld. Het leven heeft immers zoveel meer te bieden! Onder meer het toekomstperspectief van Jezus. Vandaag leert Hij ons dat er meer is dan geld en goed, want de mens leeft niet van brood alleen. En Hij leert ons ook dat we God niet mogen misbruiken. God is geen loopjongen die aan onze wensen en verlangens moet voldoen. Gebedje zeggen en kaarsje branden, en God moet maar volgen. Nee, zo werkt het niet, zegt Jezus. God moet je aanbidden en Hem alleen dienen. En in de mate dat je Hem dient, dat je Hem respecteert, respecteer je ook jezelf en je medemens.
Zusters en broeders, we worden in deze vastenperiode opgeroepen om ons te bezinnen over onszelf, ons leven, onze omgang met elkaar en met de wereld, onze zorg voor mensen in nood, kortom, ons christen zijn. En de vraag wordt ons gesteld of we als volgelingen van Jezus, als christenen, als katholieken door het leven willen gaan, en of we dus iets willen maken van ons leven en van deze wereld. Ik wens ons allen van harte toe dat we die vraag positief beantwoorden. Amen.