- Eerste lezing: Genesis 15, 1-6; 21, 1-3
- Evangelie:Lucas 2, 22-40
Zusters en broeders,
De heilige familie …: misschien beseffen we het niet, maar het is een heel belangrijk feest. Het legt immers de nadruk op het gezin, en het beklemtoont dat Jezus niet alleen de Zoon is van God, maar dat Hij ook een mensenkind is. God is niet als een onaantastbare en almachtige volwassen heerser onder de mensen gekomen, maar als een kwetsbaar kind. Om naar volwassenheid te groeien, had Hij hulp en bijstand van ouders nodig. Zonder die liefdevolle hulp en bijstand was Hij als kind verloren geweest.
En zo kennen we meteen de onvervangbare waarde van een gezin als de plaats waar kinderen naar volwassenheid groeien, waar mensen zichzelf mogen en kunnen zijn, waar samen gelachen en gehuild wordt, waar gepraat en vooral geluisterd wordt, waar levenswijsheid, vrede, geduld en tederheid worden doorgegeven, en waar vooral veel liefde leeft, die de basis is van ons mens zijn.
Hoe onvervangbaar het gezin is, hoorden we al in de eerste lezing. Abram is kinderloos, en hij is daardoor zo wanhopig dat hij aan God de Heer vraagt welke zin het heeft hem te belonen. Wat kan hij met die beloning doen? Hij heeft immers niemand om ze door te geven. Hij en zijn vrouw Sara ervaren pas de zin van het leven wanneer zij, ondanks haar hoge leeftijd, toch van een zoon bevalt. Ze noemen hem Isaak, en ook hij heeft liefdevolle ouderlijke hulp en bijstand nodig om naar volwassenheid te groeien.
Vandaag zien we wellicht meer dan ooit tevoren wat er gebeurt als die liefdevolle ouderlijke hulp ontbreekt. We zien het in de sloppenwijken en in heel veel steden in Afrika, Azië en Latijns-Amerika. Honderdduizenden kinderen wonen op straat, in riolen, onder bruggen, op vuilnisbelten, en ze moeten leven van wat ze krijgen, bedelen of stelen. Via heel duistere en dikwijls misdadige wegen komen ze soms in de Verenigde Staten of Europa terecht, waar ze vaak misbruikt en mishandeld worden. Ze weten niet wat liefde is, ze weten niet wat zorg is, ze weten niet wat tederheid is. En ze weten ook niet waar en bij wie ze met hun problemen terechtkunnen.
Ook in ons eigen midden moeten gezinnen soms door moeilijke tijden. Ouders gaan soms uit elkaar, vaders of moeders verdwijnen, nieuw samengestelde gezinnen, echtscheidingen die vechtscheidingen worden, co-ouderschap, eenoudergezinnen, latgezinnen en nog zoveel andere benamingen van nieuwe gezinsvormen. Dikwijls moet daarbij naar de juiste relatie gezocht worden, want in alle gezinnen kijken kinderen uit naar liefde, aandacht en hulp.
Ook dat is de betekenis en de diepgang van de heilige familie. Want ook bij hen was niet alles rozengeur en maneschijn. ‘Dit kind is bestemd tot val of opstanding voor velen, tot een teken dat betwist wordt, en zelf zult gij door een zwaard doorstoken worden’, zegt de stokoude Simeon tegen Maria, wanneer zij en Jozef Jezus in Jeruzalem naar de tempel brengen om gereinigd te worden. En we weten dat het leven van Jezus inderdaad niet altijd in volmaakte vrede verliep, en dat Maria daar diep-moederlijk onder leed.
Zusters en broeders, de heilige familie is helemaal geen gezin dat onbereikbaar ver boven ons uitstijgt, nee, het is een gezin zoals de onze. Een gezin dat met vallen en opstaan door het leven gaat. Een gezin met mooie en gelukkige, maar ook met bange dagen. Zoals wellicht alle gezinnen zulke dagen kennen: dagen van geluk, maar ook dagen van angst, pijn en verdriet. En misschien zijn wij er ons niet van bewust, maar de band die ons buiten ons gezin en onze familie met elkaar verbindt, is ons geloof in Jezus. In zijn naam komen we hier samen. Hij groeide op in een gezin zoals het onze, en Hij houdt ons liefde en vrede voor, goedheid en geduld, eerlijkheid en dankbaarheid, zachtheid en vergeving. Dingen die onontbeerlijk zijn in een gezin. Daarin ligt dus de betekenis van de heilige familie. Ze schonk ons een Zoon die ons leerde leven naar de droom van zijn Vader, Schepper van hemel en aarde. Zijn droom van een wereld vol mensen die op zoek zijn naar liefde en vrede. Mensen die zich inzetten voor elkaar, niet alleen in hun gezin, maar ook daarbuiten. Het zou goed zijn als we ons in die zin altijd aan de heilige familie zouden spiegelen. Amen.