- Eerste lezing: Jesaja 43, 16-21
- Evangelie: Johannes 8, 1-11
‘Ik vergeet wat achter me ligt en richt me op wat voor me ligt.’
Zusters en broeders, dat zijn woorden van Paulus in de tweede lezing, en ze hebben een heel diepgaande betekenis. Immers, Paulus heeft reden genoeg om het verleden te vergeten. Onder zijn leiding werd diaken Stefanus vermoord. Hij was de eerste martelaar van het nog heel jonge christendom. Maar Paulus, die toen nog Saulus heette, liet het daar niet bij. Hij wilde de christengemeenschap echt uitroeien, sleurde mannen en vrouwen met geweld uit hun huizen en sloot hen op in de gevangenis. Daarna trok hij naar Damascus, om ook daar de christenen gewelddadig te vervolgen. Maar onderweg werd hij plotseling zodanig door een licht uit de hemel omstraald dat hij van zijn paard viel, en hoorde hoe Jezus hem vroeg waarom hij Hem vervolgde. Dat was meteen het einde van de christenhater Saulus, die onder de naam Paulus de belangrijkste missionaris van het jonge christendom werd. Het is dus niet te verwonderen dat hij zijn verleden wil vergeten en dat hij zich op de toekomst richt, die hij ‘Gods heerlijke roeping’ noemt.
Paulus’ woorden over verleden en toekomst sluiten helemaal aan bij de woorden van God de Heer in de eerste lezing: ‘Denk niet meer aan het verleden en sla geen acht op wat reeds lang voorbij is. Ik onderneem iets nieuws, het begin is er al. Ziet gij het niet?’
Dat zijn natuurlijk heel mooie woorden, maar een nieuw begin is bijlange niet altijd gemakkelijk en ook niet vanzelfsprekend, want het verleden is niet zomaar voorbij. Integendeel, het vergaat nooit. En het kan van alles zijn. Het kan pijn zijn en verdriet, tegenslag en ellende, uitbuiting en armoede, ontrouw en verraad, terreur en vervolging. We kunnen blijven opsommen, want er is zoveel leed dat ons kan treffen. En al die miserie kan niet zomaar in de vergeethoek verstopt worden. Precies daarom zegt God uitdrukkelijk: Blijf er niet bij stilstaan. Laat het verleden niet je heden vullen, want dan leid je een gesloten leven in een gesloten wereld, zonder ook maar één kleine opening en zonder ook maar een beetje toekomst.
Maar zo’n leven zonder toekomst groeit niet alleen uit een pijnlijk verleden, maar ook uit de wereld van vandaag. De pijn en het verdriet om de ellende in de wereld. De pijn van een pandemie met miljoenen doden. De pijn van de oorlog van de Russische Hitler en zijn trawanten tegen Oekraïne, gewoon omdat dat land zich niet thuis voelt in Rusland maar in Europa. De pijn om de verwoesting van dit mooie land, van de volkerenmoord, van de miljoenen vluchtelingen. Maar ook de pijn van de miljoenen hongerlijders, rechtelozen, vluchtelingen wereldwijd.
En de pijn blijft daar niet bij, want er is ook de pijn die ontstaat in en door onszelf. We zijn immers niet volmaakt en we doen soms dingen die we niet mogen doen. Of andersom: we doen dingen niet die we juist wel zouden moeten doen. Dingen van liefde en vrede, van aandacht voor elkaar, van luisterende oren en helpende handen en nog zoveel meer dat Jezus ons heeft voorgedaan.
Zusters en broeders, het is goed dat we ons over dat alles bezinnen in deze veertigdagentijd. Het is goed dat we proberen te doen wat God ons voorhoudt, en dat is dat we niet in het verleden moeten leven, maar naar de toekomst moeten streven. De toekomst van Gods koninkrijk van liefde, vrede en vreugde. We moeten daarbij niet blind zijn voor het vele goede dat er is in de wereld en ook in onszelf. Het goede dat nu massaal naar boven komt door de immense solidariteit met Oekraïne, de hulpvaardigheid van zovelen, misschien ook van ons, voor mensen in nood, voor vluchtelingen, voor armen, voor zieken. We moeten dus niet pessimistisch zijn, en ook niet moedeloos. Want God laat ons niet in de steek en Hij veroordeelt ons niet om onze fouten. Dat komt zo mooi tot uiting in het evangelie, wanneer Jezus zegt tegen de overspelige vrouw: ‘Heeft niemand u veroordeeld? Ook Ik veroordeel u niet. Ga naar huis en zondig vanaf nu niet meer.’ Die woorden zegt Jezus, zegt God ook tegen ons. Blijf niet hangen in een fout verleden, maar leef in en door de liefde van God die Hij ons in Jezus heeft voorgeleefd. Want dan ontstaat het nieuwe dat God onderneemt. Het nieuwe van een wereld van liefde, vrede en vreugde. Amen.