Bezinning bij / surfen naar:
Zusters en broeders,
Om de drie jaar organiseert de Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling een wereldwijd onderzoek naar de schoolprestaties van 15-jarigen. Vierhonderdduizend van hen leggen voor wiskunde, wetenschappen en lezen dezelfde proeven af. Het resultaat van dat onderzoek wordt gebundeld in de zogenaamde Pisa-rangschikking. Die werd zopas gepubliceerd, en daaruit blijkt dat Vlaanderen voor wetenschappen op de 8e, en voor wiskunde en lezen op de 5e plaats staat. Dat is iets minder goed dan drie jaar geleden. Toen stonden we voor wiskunde zelfs helemaal bovenaan. Maar het blijft ook nu een zeer goed resultaat. Om maar een idee te geven: Wallonië bengelt behoorlijk achteraan in de rangschikking. Een lichte daling dus voor Vlaanderen, maar toch nog altijd absolute top. Waarom stelt Welzijnszorg dan het onderwijs centraal in zijn campagne? Waarom de uitdagende slogan ‘Wij tekenen voor de toekomst’? Doet het Vlaamse onderwijs dat dan niet: tekenen voor de toekomst van onze kinderen?
Het antwoord is ondubbelzinnig ‘ja’: ons Vlaams onderwijs tekent absoluut wél voor de toekomst van onze kinderen. Alleen: het tekent niet voor de toekomst van alle kinderen. Want als je even dieper graaft, kom je tot de verbijsterende vaststelling dat bij ons eacute;én op acht leerlingen de secundaire school verlaat zonder diploma of getuigschrift. Ook dat is de absolute top, maar dan wel de negatieve top. Verder blijkt dat veel jongeren niet genoeg kunnen lezen en rekenen om zich in de maatschappij te kunnen redden, en dat de kenniskloof tussen sterke en zwakke leerlingen nergens anders dieper is dan bij ons. In geen enkel ander land ook is in het onderwijs de kloof tussen allochtonen en autochtonen zo groot als hier. Er verder is er ook geen ander land waar er zo’n sterk verband bestaat tussen de leerprestaties van kinderen en de sociaaleconomische situatie van hun ouders: kinderen uit laaggeschoolde en arme milieus hebben bij ons veel minder kansen dan kinderen uit beter gesitueerde milieus. Met andere woorden: ons onderwijs bestendigt de ongelijkheid aan de basis. Kinderen van allochtone, arme of laaggeschoolde ouders lopen het risico laaggeschoold te blijven. En wie laaggeschoold is, heeft vier keer meer kans op werkloosheid en op armoede dan wie beter geschoold is. Daar houdt het evenwel niet mee op: kansarmen en armen zijn doorgaans minder gezond, wonen dikwijls ongezond en leven minder lang.
Zusters en broeders, dit zijn nagels met koppen. Ons Vlaams onderwijs is een prachtige parel, maar er zitten vlekken op de schittering. Die vlekken hebben zeer zware gevolgen voor de kansarmen in onze samenleving, en ze zijn er, tussen haakjes, ook verantwoordelijk voor dat Vlaanderen gezakt is in de Pisa-rangschikking. Die daling wordt immers veroorzaakt door het feit dat er nu meer dan vroeger leerlingen zijn die niet echt mee kunnen en aan wie te weinig aandacht wordt besteed. Met zeer zware gevolgen voor hun toekomst. Welzijnszorg heeft het dus bij het rechte eind wanneer het deze problematiek onder de aandacht brengt en wanneer het bepaalde eisen formuleert. Eisen die moeten leiden naar gelijkheid en gelijke behandeling van alle kinderen, arm of rijk, autochtoon of allochtoon. Ik zou je dus met aandrang willen vragen om dit eisenpakket van Welzijnszorg te ondertekenen. Als je dat nog niet gedaan hebt bij het binnenkomen, doe het dan bij straks na de viering. Maar doe het, en doe het met volle overtuiging. Wij dromen terecht van een mooie toekomst voor onze kinderen en kleinkinderen, en dat doen die kinderen zelf ook. Welnu, Welzijnszorg koestert die droom voor ALLe kinderen, zonder uitzondering.
Zusters en broeders, het zou, om het met de woorden van Jesaja uit de eerste lezing te zeggen, het zou mooi zijn mocht voor al onze kinderen de steppe gaan bloeien. En het zou ook mooi zijn als door ons onderwijs ook de ogen op de toekomst van de armen en de kansarmen zouden geopend worden. Dan zouden allen kunnen opspringen als een jong hert en jubelen van vreugde. En het zou, om het met de woorden van Jezus in het evangelie te zeggen, ook mooi zijn als ook de achtergestelde kinderen, zij die niet goed mee kunnen lopen, zij die door sociale omstandigheden niet zo goed kunnen horen en zien, als ook die kinderen zouden opgenomen worden in de boodschap dat ons onderwijs hen niet in de steek laat, en dat ook nooit zal doen.
Weet je, zusters en broeders, misschien wordt Kerstmis ooit voor iedereen een feest van vrede en geluk. Als we er ons maar echt willen voor inzetten. Amen.