- Eerste lezing: Genesis 2, 18-24
- Evangelie: Marcus 10, 2-12
Zusters en broeders,
De mens is niet geschapen om te heersen, maar om lief te hebben. Dat horen we in de eerste lezing. Als teken van zijn heerschappij geeft de mens namen aan alle dieren op het land en alle vogels in de lucht, maar dat maakt hem niet gelukkig. Dus schept God de Heer de mens als evenbeeld van zichzelf. Man en vrouw schept Hij hem, en de mens is gelukkig, want hij kan hem of haar liefhebben. En ‘zo komt het dat een man zijn vader en moeder verlaat en zich zo aan zijn vrouw hecht dat zij volkomen één zijn,’ eindigt het verhaal, en dezelfde woorden zegt Jezus in het evangelie. En Hij voegt er uitdrukkelijk aan toe: ‘Wat God heeft verbonden, mag een mens niet scheiden.’
Huwelijk en huwelijkstrouw: dat is dus het thema van vandaag. De gehuwden onder ons zullen zich wellicht de vraag herinneren: ‘Ben je bereid elkaar lief te hebben en te waarderen al de dagen van je leven?’ En daarop volgt de belofte: ‘Ik aanvaard je als mijn vrouw / als mijn man, en ik beloof je trouw te blijven in goede en kwade dagen, in armoede en rijkdom, in ziekte en gezondheid. En ik wil je liefhebben en waarderen alle dagen van ons leven.’ Dat is een prachtige belofte, en ik denk dat iedereen het ook meent wanneer hij of zij ze uitspreekt. Maar de werkelijkheid leert ons dat ze niet altijd gehouden wordt. Misschien zijn ook sommigen onder ons daar niet in geslaagd.
Botst dat met de woorden van Jezus dat de mens niet mag scheiden wat God verbonden heeft? Volgens de conservatieve kerkelijke leer is dat inderdaad het geval, en daarop is onder meer het verbod gebaseerd de heilige communie te reiken aan gescheiden mensen die opnieuw getrouwd zijn. Gelukkig leggen zo goed als al onze priesters en diakens dat onchristelijke verbod naast zich neer, want zij willen, net als onze goede paus Franciscus, helemaal niet ingaan tegen Jezus’ woorden en daden van liefde en vrede, integendeel.
In het evangelie horen we immers in welk verband Jezus die woorden uitspreekt. Enkele farizeeën vragen Hem of een man zijn vrouw mag verstoten. Volgens de wet van Mozes mag hij dat inderdaad doen, maar Jezus wijst die wet af, want, zegt Hij, ‘bij de schepping heeft God hen als man en vrouw gemaakt.’ De mens is dus een scheppingseenheid naar Gods beeld en gelijkenis, en die eenheid mag niet gescheiden worden door de mens. Wat beslist ook meespeelt in Jezus’ afwijzing is het feit dat volgens die wet wel een man, maar niet een vrouw hun partner mag verstoten. Dat kan niet voor Jezus, want de mens is geschapen in volledige gelijkheid tussen man en vrouw, en niet in overheersing van de een door de ander. En bij dat alles mogen we zeker niet uit het oog verliezen dat Jezus niet veroordeelt. Tegen zijn leerlingen zegt Hij dat iemand die zijn man of vrouw verlaat en nadien een andere huwt, echtbeuk pleegt, maar Hij veroordeelt hem of haar niet.
‘Wat God heeft verbonden, mag een mens niet scheiden.’ Zusters en broeders, als die woorden van Jezus effectief op het huwelijk slaan, is dat een zeer hoge eis. Maar Jezus heeft wel meer uitspraken die zeer hoog gegrepen zijn. Zo zegt Hij ook: ‘Bemin uw vijanden,’ en we weten dat dit allesbehalve gemakkelijk is. En Hij zegt ook: ‘Wees volmaakt zoals uw hemelse Vader volmaakt is.’ Dat kunnen we natuurlijk niet. Hoe zouden we even volmaakt kunnen zijn als God zelf. De opdrachten die Jezus ons geeft, zijn dus geen wetten of eisen, maar idealen. Het is goed als we die nastreven, en als we ons daarbij aan Jezus spiegelen en Hem proberen na te leven. Het zou goed zijn als ook onze Kerk dat in alle omstandigheden zou doen, dus ook in verband met het huwelijk en huwelijkstrouw. Als ze dus niet zou oordelen en veroordelen. Wanneer schriftgeleerden en farizeeën een vrouw naar Jezus brengen die op overspel betrapt is, en die ze daarom willen stenigen, zegt Hij: ‘Wie van u zonder zonde is, moet dan maar de eerste steen werpen’, en de mannen verdwijnen, een voor een. En tot de vrouw zegt Hij: ‘Ik veroordeel u niet. Ga naar huis en zondig niet meer.’ Jezus veroordeelt de vrouw dus niet. Dat doet Hij evenmin met de prostituee die huilend – wellicht van berouw - zijn voeten zalft wanneer hij bij een farizeeër is uitgenodigd om te eten. Ook de Samaritaanse vrouw die al vijf mannen heeft gehad, veroordeelt Hij niet, integendeel, Hij heeft een diepgaand religieus gesprek met haar.
Niet oordelen en niet veroordelen, wel streven om te leven naar Jezus’ woorden en daden, ook in ons huwelijk en in al onze relaties. Dat is wat Jezus ons voorhoudt. Laten we daar echt ons best voor doen. Amen.