Bezinning bij / surfen naar:
Zusters en broeders,
Tweede Paaszondag, Beloken Pasen, dat betekent elk jaar een lezing uit de Handelingen van de apostelen, waarin een mooi beeld wordt geschetst van de jonge kerk. En het betekent natuurlijk ook: Thomas, goeie ouwe Thomas, de enige apostel die in ons taalgebruik is binnengedrongen. Als iemand niet direct gelooft wat we zeggen, reageren we immers: Gij zijt een echte ongelovige thomas!
Binnen de groep van de apostelen is Thomas een buitenbeentje. Dat is in de evangelielezing van vandaag niet anders. De apostelen zijn samen in de bovenzaal waar ze enkele dagen voordien het Laatste Avondmaal hebben gevierd. En wie ontbreekt op het appel? Juist, ja, Thomas. Ik zei het al, hij was een buitenbeentje. Want waar was hij? En waarom was hij niet bij de groep? We hebben er het raden naar. En wanneer de anderen hem vertellen dat ze de verrezen Heer hebben gezien, wil hij dat niet geloven. Hij wil bewijzen, hij wil zien of de man die zich voor Jezus uitgeeft, echt wel Jezus is. Eerst zien, en daarna geloven. En daarmee is Thomas meteen ongelooflijk hedendaags. Want eerst zien en pas daarna geloven, dat is toch onze lijfspreuk? Onze hele maatschappij en ons hele denken is erop gebaseerd: geen kat in een zak kopen, niemand blind vertrouwen. Zo denken en zo leven wij, en zo was Thomas. Geen impulsieveling, maar iemand die vooral wilde weten waarmee hij bezig was. Op en top een man van onze tijd.
Maar Thomas is om nog een andere reden zeer hedendaags. Hij zal pas geloven als hij ziet dat de verrezen Heer dezelfde is als de gekruisigde Heer, als de man dus die door het lijden en de dood is heengegaan, als de man die dat lijden en die dood niet uit de weg is gegaan. En hier belanden we bij een pijnlijk pijnpunt van onze tijd. Hoe pijnlijk werd vorige week duidelijk met de zelfgekozen dood van Hugo Claus. De media besteedden er uitgebreid aandacht aan, en dat is ook terecht: Claus was een artistieke duizendpoot zoals er in Vlaanderen niet veel rondlopen. Maar hij wist dat hij beginnende alzheimer had, en door zijn zelfgekozen dood wilde hij de dementie voor zijn. Die keuze werd in bijna alle media en ook door de toenmalige eerste minister van dit land bejubeld als een waardige daad van moed en edelmoedigheid.
Zusters en broeders, zoiets maakt me bang, en niet alleen mij. Een dag na die mediaheisa schreef René Stockman, de algemene overste van de Broeders van Liefde, een open brief in de kranten. Zoals je weet staan die broeders middenin de zorg voor zieken, bejaarden en gehandicapten. Broeder Stockman vroeg zich of al die mensen nu misschien de plicht hadden om even waardig, en even moedig en edelmoedig te zijn als Claus. Of ze dus met zijn allen euthanasie moesten vragen, zodat ze niet langer tot last zouden zijn van de maatschappij en hun familie. Ook kardinaal Danneels ging in zijn Paas
Zusters en broeders, we leven in een democratie, en binnen die democratie is er een meerderheid om dingen als euthanasie en abortus toe te staan. Die keuze moet gerespecteerd worden, zowel maatschappelijk als individueel. Geen haar op mijn hoofd denkt er dus aan dat niet te doen. Maar nog eens, ik ben bang als men een keuze voor euthanasie voorstelt als waardig, moedig en edelmoedig, want dat sluit meteen in dat zieken, gehandicapten en bejaarden die die keuze niet maken niet waardig, maar wel laf en egoïstisch zouden zijn. Dat sluit ook in dat, als we niet oppassen, er straks in onze maatschappij alleen nog plaats zal zijn voor volmaakte mensen, en wie niet volmaakt is, moet maar de juiste keuze maken. En dat sluit verder in dat onze maatschappij niet meer aanvaardt dat leven vreugde én pijn is, en dat lijden en verdriet, net zo goed als geluk, deel uitmaken van het leven, van alle leven.
Ik heb altijd gedacht dat moed erin bestaat het gevaar vrank in de ogen te kijken en te zeggen: ‘Daar staat gij en hier sta ik. En ik ben misschien wel bang, maar ik ga niet op de loop voor u.’ En ik heb ook altijd gedacht dat edelmoedigheid ligt in onbaatzuchtigheid tegenover je medemens. Moed vind ik onder andere dus terug bij mensen die ziekte en lijden met waardigheid dragen, en edelmoedigheid tref ik aan bij hen die zich inzetten voor hun lijdende medemens. Mannen die jarenlang hun dementerende vrouw verzorgen, vrouwen die over bovenmenselijke krachten blijken te beschikken wanneer hun man niet meer meekan, vaders en moeders die tot ter dood zorgen voor hun gehandicapte kinderen, families die hun leven afstemmen op de mogelijkheden van de zwakste schakel in het gezin, vrienden die maandenlang iemand gaan bezoeken, buren die het werk van hun zieke buur overnemen. Miljoenen daden van solidariteit, van moed, van edelmoedigheid.
Zusters en broeders, ook dat leert ons Thomas: dat we het lijden niet mogen negeren en dat we de zaken niet op hun kop mogen zetten. Ik ben bang dat we dat doen wanneer we begrippen als waarde, moed en edelmoedigheid een andere betekenis gaan geven. En Thomas leert ons ook dat we als christen een ongelooflijke kracht kunnen putten uit de ontmoeting met Jezus. Hij kan niet geloven zolang hij de lijdende en verrezen Heer niet heeft ontmoet, maar wanneer hij Hem wél ziet, is zijn geloof ook grenzeloos: ‘Mijn Heer en mijn God’, roept hij uit, en dat is de mooiste geloofsbelijdenis uit de hele Bijbel. En ten slotte: Thomas’ tweede naam is Didymus, en dat betekent: tweelingbroer. Het zou goed zijn mochten we ons aan onze tweelingbroer willen spiegelen. Amen.